Lezingen
Het doel
Het doel van de lezingen is om informatie te geven over de islam en de Arabische wereld en met name de diversiteit ervan te laten zien. Zodra over de islam gesproken wordt, lijkt men er van uit te gaan dat zoiets als ‘de islam’ bestaat. Maar ook hier geldt: zoveel mensen, zoveel leefwijzen, zoveel denkbeelden. Door te praten over de manier waarop de islam in het dagelijks leven wordt toegepast en ervaren, zal men hopelijk eerst de mens zien en dan pas zijn religie. De lezingen zijn toegankelijk voor iedereen die interesse heeft in het onderwerp en die bereid is onbevooroordeeld te luisteren. Elke lezing belicht een ander aspect van de islam en de Arabische wereld. De tweede lezing heeft als titel: rondom de Arabische taal. De Arabische taal is nauw verbonden met de islam. Het Arabisch heeft een positie en een aanzien wat een Nederlander zich vanuit het Nederlands en hoe daarmee wordt omgegaan niet voor kan stellen. Aan de orde komen o.a. de openbaring van de Koran aan Mohammed in het klassiek Arabisch, de vastlegging van de Koran, tweetaligheid in de Arabische landen, de taal als verbindend element voor de Arabische wereld, poëzie, kalligrafie en de bestudering van het Arabisch in Nederland. En er zullen enige kenmerken van het Arabisch uiteengezet worden.
EVELIEN GARGASCH
De lezingen worden gegeven door E. Gargasch. Zij studeerde in Leiden bij de vakgroep Talen en Culturen van het Islamitische Midden-Oosten, met als hoofdvak Arabisch en als specialisatie culturele antropologie en islam. “De islam en politiek“ Religie is niet alleen geloof maar wordt ook gebruikt als machtsinstrument. In deze lezing staat de geschiedenis van de islam en haar verhouding tot de politiek centraal. Het zal gaan over de machtsstructuren in de Arabische landen, de sociale structuren en over wetgeving. Hoe verhoudt individuele vrijheid zich tot vrijheid in de wet, hoe verhoudt armoede of onveiligheid zich tot democratie. Er wordt een kort overzicht gegeven van de opleving van de islam die eind 19e eeuw begon en de bewegingen die daarna ontstonden, waaronder de militante groepen. “De islam” De termen Arabische wereld en islamitische wereld worden nog al eens door elkaar gebruikt. Is dat terecht? Is Arabisch hetzelfde als islamitisch, is elke Arabier moslim? Als we over de ‘de islam’ praten, waar hebben we het dan eigenlijk over? Praten we dan over de cultuur of over gewoontes of over wat mensen geloven? In deze lezing zullen eerst een aantal definities gegeven worden om het praten over de islam meer helder te maken.
VROEGER EN NU
Na een korte geschiedenis volgt de behandeling van de verschillende stromingen, de plichtenleer en onder andere de vier wortels waarop het islamitische recht gebaseerd is. “Hoe beleven de verschillende leden van één gezin de islam” Tijdens deze lezing wordt verslag gedaan van een onderzoek onder de twaalf kinderen van één familie naar hun (verschillende) houdingen ten opzichte van de islam. Hoe zijn deze verschillen tot stand gekomen? Er kwamen tijdens de interviews verrassende verhalen naar boven. Eén en ander geeft een goed idee van hoe je in een Arabisch land met de islam in aanraking komt en hoe internationale ontwikkelingen een individu beïnvloeden. “Volksgebruik, geloof, gevoel en omgangsvormen” Wat is het belang van eer? Een arabier liegt liever dan een ander gezichtsverlies te laten leiden, is dat zo? Gastvrijheid, manier van eten, slapen, drinken, indeling van huis en dag, privacy, taboes, lichaamsafstand, seksualiteit, opvoeding. Dit zijn allemaal onderwerpen die de revue passeren, evenals: het boze oog, djinns, tovenarij, vergiftigen, talismannen, slapende baby en misschien nog meer maar gezien de hoeveelheid mogelijk ook wat minder.
“Rondom de Arabische taal” De Arabische taal is nauw verbonden met de islam en heeft een heel andere positie dan het Nederlands in Nederland. Aan de orde komen de openbaring van de Koran aan Mohammed in het klassiek Arabisch, de vastlegging van de Koran, de standaardisering van de taal, Arabisch als taal van de wetenschap, poëzie, kalligrafie, diglossie (tweetaligheid) in de Arabische landen en het onderwijs “Feesten, rituelen, heiligen en belangrijke gebeurtenissen” Tussen de officiële leer en de beleving van de religie in de dagelijkse praktijk zit vaak een groot verschil. Dit blijkt vooral bij feesten, rituelen en belangrijke gebeurtenissen. Volksgebruik heeft soms een officiële status gekregen in de leer, en soms denken mensen dat het officieel in de leer staat maar is het alleen volksgebruik. Verschillende feesten worden belicht, waarbij Ramadan een speciale plaats inneemt.
